CHP EMEK BÜROLARINDAN EKONOMİK KRİZ RAPORU...

CHP EMEK BÜROLARINDAN EKONOMİK KRİZ RAPORU...
Koordinatörlüğünü CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba’nın yaptığı Emek Büroları tarafından ekonomik krizin çalışma yaşamına etkilerine yer verilen bir rapor hazırlandı. Ekonomik krizin ardından kapanan işyerleri, işsiz sayısı, açlık ve yoksulluk verileri, işten çıkarma sayılarının yer aldığı rapor şöyle:
EMEK BÜROLARI
EKONOMİK KRİZ NOTLARI VE KRİZİN ÇALIŞMA YAŞAMINA ETKİLERİ
Türkiye’de  24 Haziran seçimleri öncesi kendini göstermeye başlayan ekonomik durgunluk göstergeleri özellikle 24 Haziran seçimleri sonrasında döviz kurunda yaşanan aşırı artışa bağlı olarak bir krize dönüşmüş durumdadır. Haziran ayında 4.50-4.60 civarında yer alan Dolar kuru bir kaç hafta öncesi 7 TL’yi görürken uzunca bir süredir 6 -6.50 TL civarında seyretmektedir. Euro ise Haziran ayında 5.50-5.60 TL civarında yer alırken şu an 7 TL ve üzerinde işlem görmektedir.
Ülkemizdeki ekonomik durgunluğun ve krizin  nedeni; AKP iktidarının 16 yıl boyunca uyguladığı döviz kurları üzerinden dış ülkelere  borçlanan, üretimden çok tüketime odaklanan ,inşaat sektörüne ağırlık veren ve özelleştirme politikalarına yaslanmasının bir neticesidir.
TÜİK Ağustos ayı verilerine göre enflasyon  14 yılın zirvesinde yer alarak yüzde 17.90 oranına yükseldi. Ülkemiz Arjantin’in ardından gelişen ekonomiler arasında en yüksek enflasyon oranlarının olduğu ikinci ülke konumundadır.
Raporda ekonomide yaşanan durgunluğa ve döviz kuruna bağlı olarak 24 Haziran seçimleri öncesi ve sonrasında ortaya çıkan işsizlik verileri,kapanan iş yerleri, açlık ve yoksulluk sınırlarındaki değişimler ve işten çıkarmalar ile ilgili kısa bilgiler yer almaktaadır
İŞSİZLİK VERİLERİ
Türkiye İstatistik Kurumu TÜİK’in 15 Ağustos 2018 günü açıkladığı Mayıs 2018 dönemi İşgücü İstatistiklerine göre;
Dar tanımlı standart işsizlik yüzde 9,7 olarak gerçekleşmiştir. Bu oran bir önceki yılın aynı dönemine göre düşmüş olmasına rağmen bir önceki aya göre arttış göstermiştir.
Mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik ise bir önceki aya göre 0,3 puan artarak 10,6 olarak gerçekleşti. Kısacası uzunca bir süredir işsizlik oranlarının çift haneli rakamlarda yer aldığı gözlemlenmektedir.
Ayrıca son TÜİK verilerine göre genç ve kadın işsizlik oranlarının yüksek seviyelerde olduğu gözlemlenmektedir. Buna göre;
Tarım dışı Genç işsizlik oranı yüzde 20,6
Ne eğitim ne istihdamda ki gençlerin oranı yüzde 21.9
Genç Kadın işsizliği oranı yüzde 23.2
Tarım dışı genç kadın işsizliği oranı ise yüzde 27.6 olarak hesaplanmıştır.
TÜİK verilerine göre ülkede ki gerçek işsiz sayısı ise 6 milyona yaklaşmaktadır.
KAPANAN İŞ YERLERİ VE EKONOMİK TEHDİT ALTINDA Kİ SEKTÖRLER
Döviz Kur’undaki artışa bağlı olarak son aylarda küçük ve orta ölçekli bir çok iş yeri kapanmak zorunda kalmıştır. Resmi istatistiklere göre, 2017 yılının Ocak ayından bu yılın Haziran ayına kadar 20 bin 607 işyeri kapanmıştır.TOBB verilerine göre bu yıl başından itibaren de iflaslar yüksek hızla devam ederken,
Ocak ayında 2 bin 417 şirket kapanmıştır.
Bunun yanısıra kapanan iş yeri sayısı
Şubat ayında 682 olurken
Mart ayında 780,
Nisan ayında 623
Mayıs ayında 652
Haziran ayında ise 752 olarak kayıtlara geçmiştir
2018 yılının ilk altı ayında 5 bin 906 işyeri kapanmıştır.
YAYINCILIK SEKTÖRÜ
Kağıt ihracatında artan dışa bağımlılık ve döviz kurlarındaki sert yükselişlerin ardından yayıncılık alanı krizden ilk etkilenen sektörlerden biri olmuş durumdadır.
Kurun artışına bağlı olarak ocak ayından bu yana kağıt harcamalarında yüzde 80’lik  bir artış söz konusudur.
İzmir yerelinde yayın yapan 9 Eylül, Ege Telgraf, Haber Ekspres, Yenigün, İlk Ses, Yeni Bakış ve Ticaret gazeteleri Pazar günleri çıkmama kararı aldı.
Aydınlık gazetesi yaşanan kağıt sıkıntısı yüzünden 3 gün süresince basılmama kararı aldı.
Ayrıca dolar kurunda yaşanan aşırı artışa bağlı olarak ileriki dönemlerde bir çok yayın evi ve gazetenin yayın hayatına ara vermek zorunda kalacağı belirtilmektedir.
Kur krizine bağlı olarak yayıncılık sektöründe çalışan emekçilerin işsiz kalmalarının gündeme gelme ihtimali ağırlık kazanmaktadır.
AÇLIK VE YOKSULLUK SINIRI
Türkiye’de 24 Haziran seçimleri öncesi kendisini hissettiren ve seçimlerin ardından hızla büyüyen ekonomik durgunluk açlık ve yoksulluk oranlarınında artmasına neden olmuştur.Gündelik yaşam malzemeleri olan gıda harcaması ile birlikte giyim ve konut fiyatlarında sistematik artış söz konusu iken,alım gücü Ekonomik krizin kendini hissettirmeye başladığı Haziran ayından bugüne düşmeye devam etmektedir.
Türk-İş verilerine göre Haziran ayında açlık ve yoksulluk sınırı;
Dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 1.714,35 TL, 
Gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 5.584,20 TL oldu.  
Bekar bir çalışanın aylık yaşama maliyeti ise 2.121,66 TL
Türk-İş verilerine göre Temmuz ayında açlık ve yoksulluk sınır;
Buna göre dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapılması gerek aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 1738 lira
Gıda harcamasıyla birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su,yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması gereken zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarıysa (yoksulluk sınırı) 5 bin 662 lira
Bekar bir çalışanın aylık yaşama maliyeti ise 2.121,66 TL
Türk-İş verilerine göre Ağustos ayı açlık ve yoksulluk sınırı;
Dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 1.812,47 TL
Gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 5.903,80TL
Bekar bir çalışanın aylık yaşama maliyeti ise aylık 2.225,54 TL olarak hesaplanmıştır.
SON ZAM ORANLARI
Dolar kurunun yüzde 30’a yakın arttığı Ağustos ayında gıda fiyatlarında ortalama yüzde 4,77 oranında artış yaşandı. Gıda fiyatlarında Ağustosta yaşanan yüksek oranlı artışta süt ve süt ürünleri ile sebze-meyve fiyatları belirleyici olurken, gıda fiyatlarında yılın ilk sekiz aylık dönemindeki artış ise yüzde 25,58’i buldu.
Ağustos ayı verilerine göre 4 kişilik bir ailenin beslenme ihtiyaçları olan temel gıda ürünleri için harcamaları gereken bir önceki aya göre yaklaşık yüzde 2 oranında artarak
Et ve Et ürünleri 648 TL
Yumurta 45 TL
Kuru bakliyat ürünleri 50 TL
Süt ve Yoğurt ürünleri 375 TL’ye yükselmiştir.
Bunların yanı sıra;
Elektrik ve Doğalgaz tüketimine 1 Eylül 2018 itibariyle yapılan zamlarlar neticesinde;
4 kişilik bir ailenin bir aylık doğal gaz tüketimi ortalama 125 m3 olup, aylık doğal gaz gideri ise 175TL olmuştur.
4 kişilik bir ailenin bir aylık elektrik tüketimi ortalama 230 kwh olup, aylık elektrik gideri 126              TL olmuştur.
Bu duruma göre, 4 kişilik bir ailenin bir aylık elektrik ve doğal gaz gideri ortalama 301 TL olmuştur.
Döviz kurundaki artış nedeniyle kağıt maliyetlerinin yükselmesi nedeniyle, okulların açılmasına yaklaşık 15 gün kala kırtasiye ürünlerine de yüzde 100'ün üzerine zam gelmiştir.
40 yapraklı defterin fiyatı yüzde 87.5 artışla 4 liradan 7.5 liraya
12'li boya kaleminin fiyatı yüzde 133 artışla 15 liradan 35 liraya
Kurşun kalemin fiyatı yüzde 300 artışla 50 kuruştan 2 liraya
Silginin fiyatı da yüzde 166 artışla 3 liradan 8 liraya yükselmiştir.
Enerji Petrol Gaz İstasyonları İşveren Sendikası tarafından yapılan açıklamada akaryakıt fiyatlarına 01/09/2018 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere;
Kalorifer yakıtında 20
Fuel Oil'de 17
Gaz yağında 21 kuruş
Benzine 51, motorine 56, LPG oto gaza ise 28 kuruş zam yapıldı.
 İŞTEN ÇIKARMALAR
Ülkemizde döviz kuruna bağlı olarak yaşanan ekonomik krizin bedelini yine çalışanlar ödemeye devam etmektedir. Döviz krizi olarak başlayan ekonomik durgunluğun sonuçları işsizlik ve yoksulluk olarak ortaya çıkmaya başlamaktadır. Ülkemiz de tekstil üretiminin yoğun olarak yapıldığı Gaziantep’te basına yansıyan bilgilere göre bir çok fabrikada onlarca işçinin ya işten çıkarıldığı yada ücretsiz izin verilerek evlerine gönderildiği bilgisi yer almaktadır. Buna göre;
SANKO: En az 300 işçinin
MERİNOS: 250 işçinin
ZEKİ MENSUCAT: 150-200 işçinin işte çıkarıldığı bilgisi bölgede çalışan işçiler ve sendika yetkilileri tarafından paylaşılmaktadır
Bunun yanı sıra;
Trabzon’un Ortahisar ilçesi Esiroğlu Mahallesinde bulunan, Ferrero’ya ait fındık fabrikası “üretim sisteminde değişiklik” bahanesiyle kapatıldı. Fabrikada çalışan 300 işçi
İstanbul’da Ataköy-İkitelli metro hattı şantiyesinde çalışan 700’e yakın işçi
İstanbul Silivri’de 2M kablo’da çalışan 25 işçi ve Muğla Tüv-Türk’de 12 işçi sendikaya üye oldukları gerekçesi işten çıkartılmıştır.
ABD’nin Ülkemize Ekonomik yaptırımlar kapsamında Çelik ve Alüminyum ithalatına yönelik yüzde 20 ve yüzde 50 oranında koyduğu gümrük vergilerinden kaynaklı olarak İskenderun Bölgesinde bulunan Demir ve Çelik Fabrikalarında ileri dönemler için toplu işten çıkarmaların yaşanabileceği belirtilmektedir.
 Yüksek döviz kuruna bağlı olarak TL'deki değer kaybı ile birlikte birkaç ay içinde on milyarlarca dolar artan dış borç miktarı konusunda en riskli sektörler ise inşaat ve enerji olarak gösterilmektedir. 16 yıllık AKP iktidarı döneminde sürekli desteklediği bu iki sektör, şimdi ağır bir borç yükü ile karşı karşıya. Çünkü her iki sektörde de dış borçlar, toplam borçların neredeyse tamamını oluşturmakta. Bu iki sektörde yaşanacak olası büyük iflaslar neticesinde binlerce işçinin bir anda işsiz kalma ihtimali bulunmaktadır.