Aylin Nazlıaka: Bakanlık Eylem Planını Uygulamak İçin Neyi Bekliyor?

Cumhuriyet Halk Partisi Aile ve Sosyal Hizmetlerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Aylin Nazlıaka, engellilerin en önemli sorunlarının başında gelen protez ve cihazlara erişememelerine ilişkin yazılı açıklama yayımladı. Nazlıaka, “Döviz kuru her geçen gün artarken engelli bireylerin kullanmak zorunda olduğu protez ve ortez fiyatları sürekli artıyor. SGK’nın verdiği destekler yetersiz kaldığından engellilerin cebinden ödemesi gereken fark sürekli artıyor. Aradaki fahiş farkı ödeyemeyen engelliler, kırık ve bozuk protezlerini kullanmak zorunda kalıyor” dedi.

BÜTÜN VAATLER KAĞIT ÜZERİNDE KALIYOR

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının 2023-2025 Engelli Hakları Ulusal Eylem Planı’nı incelediğini belirten Nazlıaka, “Eylem planında; ‘Engelli bireylerin engel durumuna bağlı olarak gereksinim duyduğu ilaç, tıbbi malzeme ve cihazlara erişimlerinin kolaylaştırılması ve desteklenmesi’ ifadesi yer alıyor.

Bakanlık, yapılacakları şöyle sıralıyor:

‘Sağlık Uygulama Tebliği kapsamında sağlanan araç, gereç, tıbbi malzeme, sarf malzemesi, ortez, protez, tekerlekli ve akülü sandalye gibi malzemelerin çeşitliliğinin, niceliğinin ve niteliğinin artırılmasına yönelik çalışmalar yapılacaktır.

Engelli bireylerin spor yapma, eğlence ve dinlence zamanlarında kullanabilecekleri, ikincil sağlık sorunlarının oluşmasını engelleyen ileri teknoloji ürünlerin, Sağlık Uygulama Tebliği kapsamına alınmasına yönelik çalışmalar yapılacaktır.

Engelli bireylerin bağımsızlığını sağlayacak teknoloji ürünlerinin geliştirilmesi için üniversiteler bünyesinde araştırma fonlarının oluşturulması amacıyla çalışmalar yapılacaktır.’

Aradan geçen bir yıla rağmen engelli yurttaşların sorunları çözüm bekliyor. Bakanlık eylem planındaki bu çalışmaları hayata geçirmek için neyi bekliyor? Bütün vaatler kâğıt üzerinde kalıyor.”

ENGELLİ YURTTAŞLAR FİYAT FARKINI ÖDEYEMİYOR

Türkiye'de yaşayan yaklaşık 10 milyon engellinin protez ve cihazlara erişimdeki yaşadığı mağduriyetin altını çizen Nazlıaka, şunları kaydetti:

“Medikal firmalarından edindiğim bilgilere göre, protez ve cihazlara yönelik sabit bir fiyat vermek mümkün görünmüyor. Değişen kur nedeniyle fiyatların sürekli güncellendiği bilgisi dikkati çekiyor. Birkaç örnek üzerinden fiyatları ve SGK’nın desteğini incelediğimizde ortaya şu vahim tablo çıkıyor:

PROTEZ BACAK: Protez bacak fiyatı ampütasyon seviyesine, engelinin taleplerine göre değişkenlik gösteriyor. Protez bacak fiyatı, diz altı ve diz üstü olmak üzere ikiye ayrılıyor. Diz altı protez fiyatı 30 bin, diz üstü protez fiyatı 40 binden başlayarak 1 milyona kadar çıkıyor.

SGK’nın 2024 yılı protez bacak ödemeleri diz altı için 6 bin 390 TL ile 18 bin 112 TL 50 kuruş, diz üstü protezler için 10 bin 302 TL ile 90 bin TL arasında değişiyor. Bu ödemeyi yapan SGK sigortalı çalışandan yüzde 20, emekliden yüzde 10 kesinti yapıyor.

PROTEZ KOL: Protez kollar, dirsek altı protez ve dirsek üstü protez olmak üzere ikiye ayrılıyor. Değişen teknoloji, kişinin ihtiyacı ve döviz kuru nedeniyle burada da sabit bir fiyata erişim sağlayamadık. Dirsek altı protez fiyatı 30 bin, dirsek üstü protez fiyatı 40 bin TL'den başlayıp, 1 milyonu aşan fiyatlara ulaşıyor.

2024 yılı SGK’nın protez kol ödemeleri dirsek altı protezlerde 5 bin 350 TL ile 64 bin 140 TL arasında, dirsek üstü protezler için 10 bin 652 TL ile 77 bin 230 TL arasında değişiyor. Bu protezde de SGK sigortalı çalışandan yüzde 20, emekliden yüzde 10 kesinti yaparak geri ödeme yapıyor.

Hem protez bacakta hem de protez kolda aradaki fiyat farkı engelli yurttaşın cebinden tahsil ediliyor.”

ENGELLİ GEÇİNEMİYOR

Nazlıaka, son olarak şunları kaydetti:

“Kademeli olarak uygulanan engeli maaşına baktığımızda 2024 yılı ocak ayında en yüksek kademeden ödenen maaş, 4 bin 196 liraya yükselmiştir. Bu engelli maaşı; neti 17 bin lira olan asgari ücretin ancak yüzde 25’i düzeyindedir. Bu maaş ile engelli hayatını zor idame ederken, proteze erişim neredeyse hayal olmaktadır. Engelli yurttaşlarımız, protezi kırıldığında onarıp kullanmaya çalıştığını, yeni bir protez alım gücüne sahip olmadığını söylüyor. Ayrıca sevgi cümleleri kurmanın tek başına yeterli olmadığını, somut adımlar atılmasını beklediklerini dile getiriyor.”